Dlaczego jest gładki?

gauss_kajaJeśli trafiłeś (trafiłaś) na tą stronę, to zapewne jesteś zainteresowany gładkowłosą odmianą Jack Russell Terriera. Powody są różne. Często jest to spowodowane zachwytem nad psim aktorem z filmu "Maska", zainteresowanie budzą reklamy telewizyjne lub po prostu pies sąsiada lub znajomego. Wystarczy zasiąść przy komputerze, wpisać w wyszukiwarce hasło "jack russell terrier" i ... No właśnie. Nagle się okazuje, że Jack Russell Terriery hodowane w polskich hodowlach i oferowane w ogłoszeniach, to przede wszystkim psy z długim, szorstkim włosem.

Więc jak to jest? Czy gładkowłose to także Jack Russell Terriery?
Jak najbardziej. Musisz wiedzieć, że psy występują w różnych odmianach sierści. Mamy psy gładkowłose, z aksamitną sierścią . Psy długowłose, z włosem jedwabistym lub kędzierzawym. No i psy szorstkowłose. Szorstkie w dotyku, lecz z różną długością włosa. Typowym przykładem może być jamnik, który występuje we wszystkich tych odmianach włosa.
Teriery, do których należy Jack Russell Terrier, to psy o bardzo charakterystycznym owłosieniu. Z nielicznymi wyjątkami - to włos ostry. Nie jedwabisty lub aksamitny w dotyku. Cecha ta ustabilizowała się przez stulecia, w wyniku preferowania psów z szatą (owłosieniem) odporną na warunki atmosferyczne, nie wymagającą pielęgnacji, stanowiącą ochronę przed ukąszeniami i zadrapaniami w gąszczu leśnym. Teriery to z założenia psy myśliwskie, psy zwalczające szkodniki lub psy do walk. Ponieważ zadania stawiane tym psom z czasem się zmieniły, tak i wśród terierów znajdujemy w dniu dzisiejszym różnorodność szaty. Jednak Jack Russell Terrier pozostał tym, czym miał być w intencji twórcy rasy, wielebnego pastora Johna Russella: łatwy w utrzymaniu, zwinny, odporny norowiec o przeważająco białym umaszczeniu. Dlatego JRT jest obecnie jedną z nielicznych ras, u której wyróżniamy trzy podstawowe odmiany włosa w obrębie jednego wzorca. Są to psy szorstkowłose - o włosach szorstkich, gęstych i długich, z gęstym podszyciem. Odmiana tzw. złamana (broken) - o włosie szorstkim, lecz krótszym z uboższym podszerstkiem. No i właśnie odmiana gładkowłosa - mająca włos wprawdzie ostry, ale krótki i przylegający. Do dzisiaj psy te oceniane są na wystawach w jednym ringu i konkurują między sobą o palmę pierwszeństwa. W dzisiejszych czasach jacki są psami bardziej towarzyszącymi niż myśliwskimi ale nie ma to żadnego wpływu na charakterystykę i rodzaje włosa :)

Więc dlaczego gładkowłosych jest tak mało?
Tu musimy się zagłębić w podstawy genetyki. Bez obaw. Tylko tak głęboko, jak jest to konieczne ;) O tym jak wyglądamy , a także o wyglądzie wszystkich zwierząt, decydują geny. W każdej komórce jest ich bardzo wiele. W jądrze komórkowym np. człowieka znajduje się około 30 tysięcy genów, znajdujących się na tzw. chromosomach. To właśnie geny stanowią kod genetyczny każdego żywego organizmu. Kod ten przekazywany jest z pokolenia na pokolenie za pośrednictwem komórek płciowych. Komórki płciowe tym różnią się od pozostałych komórek naszego organizmu, że posiadają tylko połowę chromosomów (genów) organizmu rodzicielskiego. Dzięki temu potomstwo, po połączeniu komórki płciowej ojca i matki, ma prawidłową ilość genów, a nie wzrastającą arytmetycznie. Tak więc potomkowie mają połowę kodu genetycznego ojca i połowę matki. Dlatego jesteśmy podobni do naszych rodziców. Jednak w różnym stopniu. Czasami jesteśmy bardziej podobni do ojca, czasami do matki. Wynika to z tego, że nie wszystkie geny mają jednakową siłę przekazywania cech. Te "silne" nazywamy dominującymi, te słabe "recesywnymi". Dominujące ujawnią się w naszym wyglądzie (fenotypie). Recesywne zostaną utajone. Wróćmy jednak do owłosienia Jack Russell Terriera. Ponieważ cecha włosa szorstkiego (dłuższego) jest dominująca, a włosa gładkiego recesywna, większość rodzących się psów będzie miała włos szorstki o różnej długości.

Jak więc jest to możliwe, że występują psy gładkie?
Wymaga to odpowiedniego doboru rodziców zastosowanych do hodowli. Jeśli oboje rodzice są GENETYCZNIE (tzn. nie tylko optycznie, zewnętrznie, lecz zgodnie z ich kodem genetycznym) gładkowłosi, to ich recesywne geny mają możliwości uzewnętrznienia się. Szczenię takie będzie gwarantowanie gładkie.

Ale przecież i hodowle nie mające gładkowłosych JRT oferują gładkie szczenięta.
Jest to możliwe. Wystąpi to gdy w wyniku połączenia komórek płciowych rodziców nastąpi rzadka konfiguracja. Statystycznie rzecz biorąc na 15 psów szorstkich urodzi się jeden gładkowłosy. Tak więc w hodowli nie specjalizującej się w odmianie gładkowłosą szczenię gładkie jest więcej "wypadkiem przy pracy" niż wynikiem świadomej selekcji.

Ale przecież psy gładkowłose oferowane są często.
Wynika to stąd, że ustalenie czy szczenię będzie 100% gładkowłose możliwe jest dopiero, gdy osiągnie kilka miesięcy życia. Często zdarza się także, że jedynie znawca problemu jest w stanie odróżnić psa lekko złamanego od gładkowłosego. Wynika to z faktu, że długość włosa u JRT jest bardzo zróżnicowana.
U odmiany gładkowłosej mogą występowć psy z nieco dłuższym włosem. Psy "złamane" mogą mieć sierść tak krótką, że przynależnośc do odmiany można stwierdzić jedynie na podstawie innych cech, często niewidocznych na pierwszy rzut oka.

No tak, ale na stronie hodowli widziałem też psy o innym włosie niż gładki.
Jest to słuszne spostrzeżenie. Zastosowanie do hodowli wyłącznie psów gładkowłosych jest na dzień dzisiejszy niemożliwe. Wynika to z małej liczebności dostępnych nam gładkowłosych psów i suk hodowlanych. Z drugiej strony nasze starania zmierzające do oferowania psów o coraz lepszej jakości, zmuszają nas do sięgania po psy tzw. lekko złamane. Tzn. nie gładkowłose, lecz z włosem możliwie krótkim i przylegającym. Możesz być jednak spokojny. Nie zaoferujemy Ci szczenięcia z takiego kojarzenia jako psa "gwarantowanie" gładkowłosego. Wprawdzie prawdopodobieństwo uzyskania pożądanego włosa jest o wiele wyższe niż w przypadku przypadkowego skojarzenia psów szorstkich, ale dorosłe psy mogą mieć włos lekko złamany. Jeśli chcesz, aby Twój Jack był na pewno gładkowłosy, musisz często poczekać na niego nieco dłużej ...